Ścieżki w ogrodzie

Ścieżki w ogrodzie mają duże znaczenie praktyczne, ale są też ważnym elementem krajobrazu wpływającym na charakter ogrodu. Drogi przecinają powierzchnię ogrodu podkreślając jego symetrię, geometryczny układ, bądź wiją się między pagórkami, znikają pośród roślin gdy są naturalnie wpisane w otaczający krajobraz. Należy je uwzględnić już na etapie projektowania ogrodu. Stanowią połączenie tarasu z miejscem wypoczynku nad oczkiem wodnym, z placem zabaw dla dzieci. Należy je przewidzieć w tych miejscach, gdzie zechcemy spacerować podziwiając uroki naszych roślin oraz gdzie potrzebne jest wygodne dojście. Nie można zapomnieć o dogodnym dojściu do domu, wjeździe do garażu i ewentualnym miejscu parkingowym dla gościa.

Ścieżki oraz inne utwardzone nawierzchnie w ogrodzie powinno się wykonać z tego samego materiału co murki oporowe, elementy podtrzymujące podniesione rabaty czy taras. Oczywiście można też łączyć materiały ze sobą np. cegłę klinkierową z kamieniem, lub kamień z drewnem, ale zasadą jest, aby nie używać więcej niż trzech rodzajów materiałów gdyż spowodowałoby to chaos w całej kompozycji ogrodu. Istotne znaczenie dla wyglądu naszego ogrodu ma również dobór materiału, z którego ułożona jest powierzchnia tarasu. Do tej pory były to zazwyczaj płytki ceramiczne, teraz coraz częściej wybiera się cegłę klinkierową, kamień lub specjalne drewno, które pięknie komponują się z roślinnością wokół. Jeżeli powierzchnia utwardzona jest zbyt duża i przytłaczająca, można ją w kilku miejscach przerwać zielenią poprzez pozostawienie fragmentu ziemi, w której posadzimy rośliny.

Wymiary i sposób wykonania
Ścieżka powinna być wygodna i odpowiednio szeroka. Jeżeli ma służyć dla dwóch osób jej szerokość powinna wynosić od 120 do 150 cm., jeśli dla jednej- wystarczy od 60 cm do 70 cm. Każdej ścieżce trzeba nadać odpowiedni spadek aby spływała z niej woda deszczowa. Nachylenie podłużne nie powinno przekraczać 5 %- czyli na 1 m bieżący ścieżki nie może być więcej niż 5 cm spadku. Nachylenie poprzeczne powinno wynosić 2%. Jeżeli garaż jest położony niżej niż droga dojazdowa, przed wjazdem do niego trzeba zamontować system odwodnienia. Gdy nasza ścieżka ma przecinać rabatkę z kwiatami, to musimy ją umieścić ok. 2-3 cm wyżej, aby deszcz nie wypłukiwał na nią ziemi, natomiast jeśli ma przecinać trawnik, musi być na tym samym poziomie, aby można było kosić trawę bez przeszkód.
Większość ścieżek w ogrodzie przewidziana jest do chodzenia, dlatego nie wymaga specjalnego podkładu. Zazwyczaj wystarcza podkład ze żwiru o grubości 10 cm do 20 cm w zależności od rodzaju zastosowanego materiału nawierzchni oraz właściwości gleby (piach czy glina). Jeżeli mamy obawy o trwałość takiej ścieżki, bo użyliśmy ciężkiego materiału np. kamienia lub ziemia w naszym ogrodzie jest gliniasta, na podkładzie powinno się położyć dodatkowo 5 cm suchej zaprawy zrobionej z 4 części piasku i 1 części cementu. W przypadku wykonywania podkładu pod wjazd do garażu drenaż musi być ułożony głębiej, a w rejonach górskich, gdzie klimat jest ostrzejszy powinien sięgać 60 cm.
Obok ścieżki nie powinno sadzić się szybko rosnących roślin, chyba, że chcemy aby zarosła roślinami nadającymi się do deptania np. tojeść rozesłana, acena drobnolistna, azorella trójwidlasta, karmnik ościsty, rogownica kutnerowata. Ścieżka wyda się wówczas wtopiona w krajobraz i bardzo naturalna.

Wybór materiału

Nawierzchnia betonowa
Kostka brukowa betonowa wytwarzana jest w olbrzymiej ilości kształtów, dlatego każdy może znaleźć coś do swego ogrodu. Produkowana jest w kilku grubościach, którą wybiera się w zależności od przeznaczenia nawierzchni. Do wykładania tarasów i ścieżek ogrodowych można użyć kostki o grubości 4 cm- tylko dla pieszych. Kostka o grubości 6 cm może być użyta na podjeździe do garażu, czyli w miejscu gdzie będzie od czasu do czasu przejeżdżał samochód osobowy, jeśli mają tam jeździć również samochody ciężarowe to lepiej użyć kostki o grubości 8 cm. Jeśli jakiś fragment naszej drogi będzie często użytkowany przez samochody ciężarowe, musimy wykorzystać kostkę brukową o grubości 10 cm. Dobrej jakości kostka betonowa nie chłonie wody (jej nasiąkliwość jest nie większa niż 5 %), jest mrozoodporna, trzyma wymiary (co jest szczególnie ważne przy układaniu wzorów). Kostka może mieć powierzchnię gładką, lub pokrytą kruszywem granitowym albo kwarcem, może być sztucznie postarzana aby przypominała ciosy kamienia lub stary bruk. Wybór kostek jest ogromny zarówno jeśli chodzi o kształt, powierzchnię, kolor i cenę. Dodatkowo produkowane są inne elementy betonowe, które można zastosować przy aranżacji terenu np. palisady, elementy zabudowy skarp, obrzeża.

Do wyłożenia miejsc parkingowych lub skarp można użyć ażurowych płyt betonowych tzw. "zielony parking", o kształtach geometrycznych, bądź naśladujących kamień naturalny, gdzie puste przestrzenie wypełnia się ziemią ogrodową i sieje trawę, którą później można swobodnie kosić kosiarką. Pod miejsce parkingowe należy dać podkład składający się z 20 cm grubego i 5 cm drobnego tłucznia, a na to 5 cm grysu lub piasku.

Cegła
Zazwyczaj używa się brukowych cegieł klinkierowych, które są odporne na wilgoć oraz duże wahania temperatury. Bruk klinkierowy jest trwały i nie zmienia barwy. Nawierzchnie z niego wykonane muszą mieć obrzeża z cegieł ułożonych na sztorc, lub krawężników z betonu albo kamienia.
Na ścieżki można użyć cegły rozbiórkowej, ale taką nawierzchnię w krótkim czasie trzeba będzie wymienić, gdyż cegła zacznie się kruszyć i niszczeć pod wpływem warunków atmosferycznych. Z drugiej strony ten rodzaj nawierzchni może dodać ogrodowemu wnętrzu szczególnego uroku.
Pod cegły należy wykonać podsypkę z grubego żwiru o grubości 15 cm, i suchego betonu grubości 10 cm.

Kamień naturalny
Jest to najdroższy ale i jeden z najtrwalszych materiałów na ścieżki ogrodowe. Niedokładnie obrobiony i surowy może się pięknie komponować w ogrodzie, ale jednocześnie jego powierzchnia jest nierówna i trudno po niej chodzić. Na podjazd i miejsca parkingowe musimy wybrać twardy kamień, odporny na ściskanie i ścieranie- głównie granit, który bardzo dobrze wygląda z bazaltem (uwaga śliski!) o kolorze najczęściej czarnym.
Bardzo często w ogrodach pojawia się piaskowiec, który jest łatwy w obróbce i ma wiele ciekawych odcieni. Należy pamiętać, że kamień ten łatwo nasiąka wodą i łatwo się kruszy, dlatego po pewnym czasie niektóre elementy konstrukcji mogą wymagać wymiany.
Jako materiał na ścieżkę można również zastosować otoczaki- gładkie kamienie o zaokrąglonych bokach, pochodzące z rzek i strumieni. Wybiera się egzemplarze o podobnych wymiarach i układa na sztorc.
Pod kamień kładzie się podsypkę z grubego żwiru o grubości 20 cm, 5 cm drobnego tłucznia, na nim 5 cm ubitego piasku. Pod kostkę granitową potrzebny będzie podkład z tłucznia- warstwa 20 cm, suchy beton- warstwa 10 cm, chudy beton-warstwa 5 cm.

Drewno
Materiał mniej wytrzymały od innych, lecz dobrze zaimpregnowany może wytrwać długie lata. Drewno układa się na warstwie żwiru, aby zapewnić wodzie odpływ. Można użyć starych podkładów kolejowych, ale są one nasączone szkodliwymi dla człowieka substancjami. Obecnie jest coraz większy wybór desek tarasowych, które mają fakturę zapobiegającą poślizgnięciom (ryflowanie). Najtrwalsze są nawierzchnie z drzew egzotycznych: tek, bangkirai oraz dębu, które można zabezpieczyć olejem do drewna. Można wybrać również bruk z pociętych w 30 cm odcinki okrąglaków. Ten ostatni wygląda niezwykle atrakcyjnie lecz musi być równo ułożony, gdyż w przeciwnym razie będziemy się potykać. Jego wadą jest to, że po deszczu staje się bardzo śliski dlatego można go zastosować jedynie w niektórych zakątkach ogrodu.

Glina i żwir
Najtańszy sposób na ścieżkę. Nawierzchnię wykonuje się z wymieszanej i sproszkowanej gliny, żwiru oraz cementu w proporcji 3,5:2:1, lub na ubitej glinie rozsypuje się 2,5 cm żwiru. Ścieżkę należy wyprofilować tak, aby w środkowej części była wypukła, co umożliwi odpływ wody deszczowej. Żwir naturalny ma ziarna zaokrąglone, którymi można wypełniać również przestrzenie między różnymi płytami nawierzchni.
Ścieżkę można wykonać także z mieszanki gliny i piasku, które należy zagęścić w trakcie wykonywania oraz ukształtować z 3% spadkiem ku brzegom ścieżki w celu odprowadzenia wody deszczowej. Należy pamiętać, że taka dróżka jest mniej trwała i wymaga częstej konserwacji.
Grys, kliniec, tłuczeń o ziarnach nieregularnych, nadaje się na nawierzchnie nie tylko ścieżek ale i podjazdów i placyków. Warunkiem trwałości ścieżki jest zastosowanie kruszyw o ostrych krawędziach, wykonanie obrzeża oraz odpowiednie ubicie kolejnych warstw w trakcie wykonywania nawierzchni.